Lễ khai hạ là gì? Tìm hiểu nguồn gốc, ý nghĩa, mâm cúng và bài văn khấn lễ hạ nêu mùng 7 tháng Giêng giúp gia đình đón năm mới bình an, tài lộc.
Lễ khai hạ là gì?
Lễ khai hạ, hay còn gọi là lễ hạ nêu, lễ hóa vàng hoặc lễ tạ năm mới, là phong tục truyền thống lâu đời của người Việt. Đây là nghi lễ quan trọng nhằm tiễn đưa gia tiên về cõi âm sau những ngày Tết sum vầy cùng con cháu. Đồng thời, lễ khai hạ cũng đánh dấu thời điểm kết thúc kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán để mọi người trở lại với công việc, học tập và cuộc sống thường nhật.
Theo tư vấn phong thủy, lễ khai hạ thường diễn ra vào ngày mùng 7 tháng Giêng. Tuy nhiên, hiện nay tùy điều kiện mỗi gia đình, nghi lễ này có thể được tổ chức từ mùng 3 đến mùng 10 Âm lịch.
Nguồn gốc và ý nghĩa lễ cúng khai hạ
Tục dựng cây nêu vốn có từ xa xưa, thường được thực hiện từ ngày 23 tháng Chạp đến trước Giao thừa. Cây nêu mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, quỷ dữ, gột rửa điều xui của năm cũ và đón may mắn cho năm mới.
Theo tín ngưỡng dân gian, Tết là thời gian thần linh, tổ tiên về sum họp cùng con cháu. Khi Tết kết thúc, gia đình sẽ tổ chức lễ hóa vàng, dâng hương và hạ cây nêu để tiễn đưa gia tiên về cõi âm, đồng thời báo hiệu ngày làm việc đầu tiên của năm. Chính vì vậy, lễ khai hạ còn được gọi là lễ hạ cây nêu hay lễ tạ năm mới.
Ngoài ý nghĩa tâm linh, lễ khai hạ còn là dịp để cầu mong bình an, sức khỏe và tài lộc. Đặc biệt, với những gia đình làm ăn buôn bán, đây còn là ngày khởi đầu cho một năm kinh doanh hanh thông, buôn may bán đắt.
Lễ cúng khai hạ chuẩn bị những gì?
Mâm lễ cúng hạ nêu thường được chuẩn bị chu đáo với cơm chay hoặc mặn tùy điều kiện của gia chủ. Một số lễ vật không thể thiếu gồm:
- Rượu, trà
- Nhang (hương)
- Hoa tươi (5 hoặc 7 bông, tránh số chẵn)
- Trái cây (cúng số lẻ, tránh số chẵn)
- Đĩa gạo và đĩa muối nhỏ
- Tiền vàng, sớ và bộ đồ lễ khai hạ
Sau khi chuẩn bị mâm lễ, gia chủ sẽ thắp hương khấn xin phép thần linh, tổ tiên. Trình tự hóa vàng được thực hiện từ gia thần trước, rồi mới đến gia tiên. Trong lúc hóa lễ, gia chủ khấn vái và mời các vong linh về nhận lễ vật, cầu mong phù hộ độ trì cho gia đình.
Văn khấn lễ khai hạ nêu mùng 7 tháng Giêng
Văn khấn khai hạ nêu số 1 (theo sách Văn khấn cổ truyền Việt Nam):
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Ngài Đương niên Hành khiển, Bản cảnh Thành hoàng, Thổ địa, Long mạch Tôn thần.
Con kính lạy gia tiên nội ngoại.
Hôm nay là ngày mùng … tháng Giêng năm …
Tín chủ con là … tuổi …, hiện cư ngụ tại …
Thành tâm bày hương hoa phẩm vật, kính cáo Tôn thần và gia tiên. Nay Tết đã qua, chúng con xin hóa vàng mã, lễ tạ chư vị, rước vong linh về cõi âm.
Cúi mong phù hộ độ trì, cho gia đình chúng con được bình an, vạn sự tốt lành, tài lộc dồi dào, gia đạo hưng thịnh.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Văn khấn khai hạ nêu số 2 (theo lưu truyền dân gian):
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương Phật, chư vị Tôn thần.
Con lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, Thổ Công, Thổ Địa cùng các vị Thần linh.
Con lạy tổ tiên, cao tằng tổ khảo, nội ngoại tộc họ…
Hôm nay là ngày mùng … tháng Giêng năm … (Âm lịch),
Chúng con là … hiện cư ngụ tại …
Tiệc xuân đã mãn, chúng con sắm lễ hương hoa, trà quả kính dâng. Cúi xin chư vị thần linh và gia tiên chứng giám, phù hộ cho gia đình mạnh khỏe, an khang, công việc hanh thông, tài lộc dồi dào, gia đạo bình an.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Xem thêm: Văn khấn xin tỉa chân nhang chuẩn nhất dành cho gia chủ
Xem thêm: Văn khấn tất niên tết Giáp Thìn 2024 theo văn khấn cổ truyền
Dù ở thời xưa hay nay, lễ hạ nêu vẫn giữ nguyên ý nghĩa thiêng liêg, gắn kết gia đình và cộng đồng trong không khí ấm áp đầu năm. Ngoài ra, nhiều người cũng quan tâm đến việc tham khảo các vị trí nốt ruồi trên mu bàn tay để luận đoán phần nào tính cách, tài vận, hay tìm hiểu về điềm báo ù tai nhằm giải mã những tín hiệu bất ngờ trong cuộc sống.
