Tỉa chân nhang là nghi thức dọn dẹp, rút bớt chân hương đã dùng trên bàn thờ để giữ cho không gian thờ cúng luôn sạch sẽ, trang nghiêm. Trước khi thực hiện, gia chủ cần đọc văn khấn xin tỉa chân nhang để xin phép tổ tiên và các vị thần linh, thể hiện lòng thành kính và giữ sự trang nghiêm trong nghi lễ. Đây là bước quan trọng giúp gia đình được bình an, may mắn..
1. Tỉa chân nhang là gì?
Tỉa chân nhang (hay còn gọi là rút chân nhang) là việc loại bỏ bớt những chân hương cũ đã đốt từ trước, giúp bát hương gọn gàng, sạch sẽ. Thường được thực hiện vào:
- Cuối năm: Trước Tết Nguyên đán, vào ngày 23 tháng Chạp (cúng ông Công ông Táo).
- Rằm, mùng 1 âm lịch: Các ngày mang ý nghĩa tâm linh, thích hợp để làm mới bàn thờ.
- Khi bát hương đầy: Nếu chân nhang cắm dày đặc, có thể chọn ngày lành để thực hiện nghi thức.
Việc tỉa chân nhang không chỉ là dọn dẹp vật lý mà còn mang ý nghĩa thanh lọc năng lượng và làm mới không gian tâm linh trong nhà.
Theo tín ngưỡng dân gian, bàn thờ là nơi ngự của tổ tiên, chư vị thần linh. Do đó, bất kỳ tác động nào đến bát hương cũng cần sự xin phép, thưa gửi, tránh làm ảnh hưởng đến sự yên ổn của phần âm.
Văn khấn xin tỉa chân nhang là lời trình bày, thể hiện sự thành kính và mong muốn được “dọn dẹp cung kính”, tránh phạm húy hay làm động bát hương.
2. Chuẩn bị gì trước khi tỉa chân nhang?
Lễ vật đơn giản gồm:
- 1 đĩa hoa quả tươi
- Hoa cúc hoặc lay ơn
- Trầu cau
- 3 chén nước hoặc rượu
- Hương (nhang)
- Một ít bánh kẹo (nếu có)
Dụng cụ cần thiết:
- Khăn sạch
- Nước sạch (nước đun lá bưởi hoặc ngũ vị hương càng tốt)
- Đĩa đựng chân nhang cũ
- Tro mới (nếu thay bát hương)
Tâm thế:
- Gia chủ cần tắm rửa sạch sẽ, mặc trang phục trang nghiêm, lịch sự
- Giữ tâm thanh tịnh, tránh nóng nảy hay thiếu kiên nhẫn
3. Bài văn khấn xin tỉa chân nhang đầy đủ
Dưới đây là bài văn khấn xin phép rút chân nhang trên bàn thờ gia tiên, có thể áp dụng cho cả bàn thờ Phật, Thần tài – Thổ địa (nếu thay tên cho phù hợp).
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Kính lạy:
- Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Hoàng Thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
- Ngũ phương ngũ thổ Long Mạch Thổ Công, Táo phủ Thần quân.
- Gia tiên nội – ngoại, chư vị tiên linh dòng họ…
Tín chủ con là: (Họ tên đầy đủ)
Ngụ tại: (Địa chỉ)
Hôm nay là ngày… tháng… năm… âm lịch, là ngày lành tháng tốt, con xin thành tâm sắm sửa lễ vật, hương hoa đăng quả, cúi đầu kính cáo.
Tín chủ con tự xét thấy bấy lâu chưa được chu toàn trong việc hương khói, để cho bàn thờ có phần chưa được thanh tịnh. Hôm nay, con kính cáo chư vị linh thần, tổ tiên nội ngoại cho phép con được bao sái bàn thờ, rút tỉa chân nhang, lau dọn hương án, thay tro (nếu có) để không gian thờ tự được trang nghiêm thanh tịnh.
Kính mong các ngài tạm ẩn tạm lánh, chứng minh lòng thành, phù hộ độ trì cho tín chủ và gia đình luôn được bình an, mạnh khỏe, gia đạo yên ổn, công việc hanh thông, tài lộc đủ đầy.
Tín chủ con người trần mắt thịt, nếu có gì chưa phải, kính xin chư vị đại xá cho.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
4. Cách thực hiện sau khi đọc văn khấn xin tỉa chân nhang
Sau khi đọc văn khấn và thắp hương:
Xem thêm: Văn khấn khai xuân đầu năm, văn khấn mở hàng đầu năm chuẩn
Xem thêm: Chuẩn bị mâm cúng và văn khấn Thổ Công chuẩn phong tục
- Chờ hương cháy gần hết (hoặc ít nhất 1 tuần hương) mới bắt đầu rút chân nhang.
- Dùng tay sạch (hoặc kẹp) nhẹ nhàng rút bỏ bớt các chân nhang, giữ lại 3–5 chân nhang tượng trưng cho tam bảo (nếu là bàn thờ Phật) hoặc tam vị hương linh.
- Lau dọn xung quanh bát hương bằng khăn sạch.
- Nếu thay tro, cần dùng tro sạch đã sàng lọc kỹ.
- Không nên tự ý nhấc hoặc xoay bát hương trừ khi có thay tro và đã xin phép từ trước.
- Chỉ người trong gia đình (thường là người lớn tuổi, chủ lễ) mới nên thực hiện.
- Nếu rút chân nhang xong, có thể đốt phần chân nhang cũ sạch sẽ, hóa vàng như thông thường.
- Tuyệt đối không làm việc này với thái độ qua loa, thiếu tôn trọng.
Văn khấn xin tỉa chân nhang là phần không thể thiếu khi gia chủ muốn lau dọn bàn thờ và rút chân hương. Đây không chỉ là nghi lễ truyền thống mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về mặt tâm linh, thể hiện sự kính trọng và biết ơn với tổ tiên, thần linh.
